پوشش ضد حریق چیست؟ انواع، کاربردها و مزایا و معایب هر کدام

ما در این مطلب به بررسی انواع پوشش ‌های ضد حریق می‌پردازیم. از آنجایی که امروزه در صنعت ساخت و ساز، پیشرفت‌های بسیاری صورت گرفته است؛ ما تصمیم گرفتیم این موضوع را برای بررسی انتخاب کنیم. اینکه انواع پوشش‌ها به چند دسته تقسیم بندی می‌شوند. مزایا و معایب هر کدام چیست و بسیاری موارد دیگر بررسی خواهد شد.

آشنایی با پوشش ضد حریق

پوشش ضد حریق می‌تواند نجات دهنده جان افراد باشد. در مواقع بروز آتش‌سوزی، هر ثانیه در لحظه سرنوشت‌ساز خواهد بود. به همین دلیل با استفاده از پوشش ضد حریق می‌توانید سرعت گسترش آتش را کاهش دهید. به این ترتیب زمان برای نجات جان افراد پس انداز خواهید کرد. اگرچه این پوشش برای انواع مختلفی از مصالح ارائه شده است؛ اما برای استفاده از آن بر روی مصالح چوبی تاکید بیشتری می‌شود.

برای محافظت از طیف وسیعی از محصولات قابل اشتعال و غیر قابل اشتعال در برابر آتش، اغلب به پوشش‌های ضد حریق نیاز است. این قدیمی‌ترین، کارآمدترین و آسان‌ترین روش برای محافظت در بربر آتش است. با استفاده از پوشش ‌های ضد حریق دیگر نیازی به تغییر دادن ویژگی‌های ذاتی محصولات نیست.

 علاوه بر این، فاز اولیه آتش سوزی همیشه با احتراق در سطح رخ می‌دهد. به همین دلیل تمرکز بر روی محافظت از سطح ماده مهم است.

از چه موادی برای ساخت صفحات ضد حریق استفاده می‌شود؟

بسته به اینکه پوشش‌ها در چه شرکتی ساخته شوند، از مواد مختلفی ساخته خواهند شد. اما به صورت کلی از گچ، سیلیکات کلسیم، ورمیکولیت، پرلیت، صفحات کامپوزیت و غیره ساخته شده‌اند.

به دلیل ماهیت ویرانگر آتش و خسارت‌های بسیاری که به جان و جسم افراد وارد می‎‌شود. امروزه روش‌های موثر جهت حفاظت از آتش مورد استفاده قرار می‌گیرد.  این روش‌ها می‌توانند تا میزان بسیار زیادی منجر به کاهش تلفات و خسارات وارد شده به مردم باشد.

برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی سیستم ICF دیواری برای عایق ساختمان کلیک کنید!

چرا باید از پوشش ضد حریق برای ساخت و ساز استفاده کرد؟

دلایل مختلفی برای استفاده از این مواد وجود دارد که در ادامه دلایل آن را آورده‌ایم.

•  رعایت استانداردهای ساخت و ساز
•  افزایش مقاومت سازه در برابر آتش
•  حفظ تجهیزات و سیستم‌های کنترل حیاتی هنگام آتش سوزی

امروزه به دلیل تغییرات سریع در ساختمان و پیشرفت در فن‌آوری معماری، شاهد بروز ساختارهای پیچیده در ساختمان سازی هستیم. اگر از مواد سبک در ساختمان سازی استفاده شود، احتمالاً مقاومت بسیار کمی در برابر آتش خواهند داشت. از طرفی اگر از متریال سنگین استفاده شود، اگرچه غیرقابل احتراق هستند، اما دارای بخارهایی خواهند بود که می‌تواند منجر به گسترش آتش سوزی گردد. این مواد به صورت کامل نیز غیرقابل احتراق نخواهند بود و تا مدت زمان مشخص می‌توانند در برابر آتش مقاومت داشته باشند.

استفاده از مواد مقاوم در برابر حریق چه تاثیری در هنگام آتش سوزی‌ها خواهد داشت؟

 در دمای بالا بسیاری از مواد تغییر شکل و تغییر حالت می‌دهند و درصد قابل توجهی از آن‌ها تخریب خواهد شد. اگرچه محافظت از مواد در برابر آتش با استفاده از پوشش‌ها برای مدت نامحدود غیرممکن است.  اما می‌تواند گسترش آتش را به تأخیر بیندازد و یا یک سازه را در برابر آتش سالم نگه دارد و در نتیجه زمان کافی برای اقدامات ایمنی اتخاذ شود.

تفاوت مواد ضد حریق و مقاوم در برابر حریق چیست؟

بین مواد مقاوم در برابر آتش و همچنین مواد ضد آتش، تفاوت وجود دارد. البته بیشتر افراد تفاوت بین این دو را به درستی نمی‌دانند. در رابطه با تفاوت بین پوشش‌های ضد حریق  و پوشش‌های مقاوم در برابر حریق، باید به شما بگوییم که موارد ضد حریق به صورت کلی در برابر آتش گرفتن وآتش سوزی مقاوم هستند. در حالی که پوشش‌های مقاوم در برابر آتش، مشتعل می‌‌شوند؛ اما می‌توانند مدت زمان طولانی‌تری را در برابر آتش مقاومت نمایند. بدین صورت آتش به مدت زمان بیشتری نیاز خواهد داشت تا گسترش یابد.

 دسته بندی پوشش‌ ضد حریق: منبسط شونده و نفوذی

پوشش‌های منبسط شونده در واقع متریالی تزئینی هستند که حاوی مواد ضد شعله بوده و برای کاهش سرعت انتشار شعله و توسعه دود بسترهای قابل احتراق طراحی شده اند. این پوشش‌ها  بر اساس توانایی عدم تأثیر در آتش سوزی و دود در کلاس A ،B یا C درجه‌بندی می‌شوند. سرعت پخش شعله به بستر و ضخامت مواد به کار رفته در آن بستگی دارد. از طرف دیگر، پوشش‌های نفوذی تحت تأثیر گرما متورم شده و یک لایه دارای سلول چند سلولی ایجاد می کنند. این ماده به عنوان یک مانع عایق عمل می‌کند و انتقال گرما و جرم را بین فازهای متراکم و بخار کند خواهد کرد. دو نوع پوشش بازدارنده آتش، رنگدانه‌ای / رنگی یا لاکی شفاف در بازار موجود است. از این ماده عمدتا در ساخت و ساز، حمل و نقل، دیوارهای سقف و سایر مناطق استفاده می‌شود.

برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی 14 نکته اجرایی در پروژه‌های عمرانی !!! کلیک کنید!

                برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی نحوه نظارت بر پروژه های عمرانی + نکات اجرایی که باید بدانید!  کلیک کنید!

معرفی انواع رنگ‌های ضد حریق

به صورت کلی دو نوع رنگ ضد حریق وجود دارد. این رنگ‌ها دو نوع دارند؛ نوع اول می‌توانند سرعت گسترش آتش را کند کنند و نوع دوم به صورت کلی ضد آتش هستند.

هدف اصلی رنگ‌های مقاوم در برابر آتش، جلوگیری از گسترش شعله و آتش در سطح مشخص است. در واقع این کار را با آزاد کردن یک گاز کاهش دهنده شعله پس از داغ شدن انجام می‌دهند. از این نوع رنگ می‌توان برای دیوارها،  کف‌ها و سقف و سقف استفاده کرد.

شاید این سوال برای شما پیش بیاید که رنگ‌های ضد حریق چه انواعی دارند. در پاسخ به این سوال باید به شما بگوییم که این رنگ‌ها به صورت براق، ابریشمی، رنگ‌های مخصوص فلز و غیره موجود هستند.

کاربرد رنگ‌های ضد حریق

پوشش‌ ضد حریق و بازدارنده آتش برای استفاده در بیشتر مصالح ساختمانی سازه ای مناسب هستند. این مصالح شامل موارد زیر می‌شوند:

• چوب‌های نرم، مانند کاج ، کاج و سرو
• چوب‌های سخت، مانند بلوط، راش و توس
• MDF تراکم متوسط
• نئوپان
• ورق ملامینه
• آجر و سنگ
• گچ و تخته گچ
• فلز
• بتن

پوشش‌ ضد حریق و رنگ‌های مقاوم در برابر آتش برای استفاده های داخلی و خارجی در ساخت و ساز مناسب هستند که شامل موارد زیر می‌شوند.

• درها
• تاپ‌های میله ای
• صفحه بندی و تخته بازی
• روکش کاری
• طبقات

پوشش ضد حریق برای فولاد

دانشمندان از دانشگاه فنی Nanyang ، سنگاپور (NTU سنگاپور)، پوششی نانوکامپوزیتی را ساخته‌اند که مبتنی بر پلی اورتان است. این پوشش به دلیل سبک‌تربودن در مدت زمان کمتری اجرا شده و همچنین هزینه کمتری دارد.

کار روی پوشش جدید FiroShield از آنجا آغاز شد که محققان به دنبال یک راه حل مناسب تجاری برای محافظت از بتن مسلح به فولاد در برابر آتش سوزی‌های زیرزمینی بودند. طبق گفته سازندگان، این پوشش یک لایه ذغالی تشکیل می‌دهد که می‌تواند به عنوان یک مانع در برابر گرما عمل کند. در حالی که پوشش‌های معمولی، اصولاً پس از قرار گرفتن در برابر آتش به راحتی از بین می‌روند.

هدف آن‌ها سخت پوششی نوآورانه بود که بتواند در دمای بالا به سطح فولاد بچسبد. همچنین در دمای عادی هم مقاوم در برابر آب و دیگر مسائل محیطی باشد.

آیا استفاده از مواد مقاوم در برابر آتش برای فولاد ضرورت دارد؟

شاید به نظر برخی افراد، فولاد ماده‌ای بسیار مقاوم در برار هر عامل محیطی حتی آتش سوزی باشد؛ اما طبق گزارش‌ها گفته می‌شود که حتی فولاد نیز در تقریباً دمای 538 درجه سانتی گرادی، 50 درصد مقاومت خود را از دست می‌دهد. پس با استفاده از پوشش‌ ضد حریق، می‌توانید زمان رسیدن آتش به آن دما را طولانی تر کرده و به همین روش مقاومت فولاد را افزایش دهید. شاید به نظرتان 538 درجه دمای خیلی بالایی باشد؛ اما یک آتش سوزی عادی دمایی بین 1800 تا 2000 درجه فارنهایت خواهد داشت.

استاندارهای تعیین شده برای پوشش ضد حریق

امروزه تمامی محصولاتی که برای ساخت و ساز استفاده می‌گردند، باید دارای حداقل‌ استانداردهای تعیین شده باشند. به همین دلیل ما در ادامه این استانداردها را بررسی خواهیم کرد.

BS 476 : از قسمت 20 تا 24 روش‌های آزمایش و معیارهای مقاومت در برابر آتش سوزی را نشان می‌دهد.

API 2218 : استانداردهای مربوط به روش‌های ضد حریق در کارخانه‌های فرآوری نفت و پتروشیمی را نشان می‌دهد.

API 2510: طراحی و ساخت و همچنین نصب LPG را نشان می‌دهد.

ASTM E119: آزمایش‌های مربوط به آتش سوزی مصالح ساختمان سوزی را نشان می‌دهد.

در پوشش‌ ضد آتش از چه موادی استفاده می‌شود؟

در این مورد باید به شما بگوییم که به صورت کلی هر ماده‌ای که توانایی مقاومت در برابر آتش را داشته باشد، جزء این دسته محسوب خواهد شد. این مواد به صورت کلی، شامل سنگ گچ، گچ‌های سیمانی، گچ‌های الیافی، بتن و آزبست می‌شوند.

مقایسه دو مورد از مواد ضد حریق معروف، رنگ‌های نفوذی و پوشش‌های سیمانی

وقتی صحبت از پوشش‌های مقاوم در برابر آتش می‌شود،  دو مورد از محبوب‌ترین گزینه‌ها رنگ‌های نفوذی و پوشش‌های سیمانی هستند.

هر پوشش مزایا و معایب خاص خود را دارد.  پوشش‌های نفوذی در بربر آتش بسیار موثر هستند؛ اما نسبتاً گران هم خواهند بود. پوشش‌های سیمانی ارزان تر بوده اما معایبی نیز دارند که در ادامه بیشتر بررسی خواهیم کرد.

معرفی پوشش‌های نفوذی و سیمانی

یک پوشش نفوذی از مخلوطی شیمیایی تشکیل شده است که در ماده‌ای چسب مانند،  به حالت تعلیق درآمده است. این پوشش، هنگامی که در معرض گرمای آتش قرار می‌گیرد، ذوب شده و واکنشی دیگر را آغاز می‌کند. این واکنش شیمیایی کف تولید می‌کند و سپس پوشش نفوذی نازک شروع به گسترش خواهد کرد. گفته می‌شود به طور معمول بین 25 تا 50 برابر ضخیم‌تر خواهد شد. همین کف می‌تواند بستری ضد آتش را ایجاد نماید. از این پوشش بر روی سیمان استفاده خواهد شد.

بررسی نقاط مثبت و منفی پوشش‌های نفوذی و سیمانی

ما در این قسمت قصد داریم به بررسی مزایا و معایب پوشش‌های ضد حریق بپردازیم. به صورت کلی، پوشش‌های ضد حریق از نظر ظاهری زیبا هستند و چسبندگی عالی را فراهم می‌کنند.  اما در برخی مواقع می‌توانند برای مصرف کننده بسیار گران تمام شوند.

استفاده از پوشش‌های سیمانی آسان‌تر است؛ زیرا به سادگی با سیمان سبک مخلوط می‌شود.  اگرچه بتن معمولی در برابر آتش مقاوم است. اما به دلیل وزن سنگینی که دارد، نمی‌توان از آن به عنوان ماده ضد آتش استفاده نمود. پوشش‌های سیمانی نه تنها در برابر آتش مقاوم هستند،  سبک وزن نیز بوده و استفاده از آن‌ها قیمت چندانی ندارد.

پوشش‌های نفوذی برای مکان‌هایی که از نظر زیبایی ظاهری اهمیت دارند، توصیه می‌شود.  زیرا رنگ‌های جذابی دارد.

همچنین برای محیط‌های با رطوبت بالا ایده آل هستند ، زیرا از نزدیک به لایه زیرین چسبیده و رطوبت را قفل می‌کنند.

در حالی که هر دو پوشش  در برابر آتش مقاومت بسیار موثری دارند، اما رنگ‌های نفوذی بسیار متنوع‌تر ، زیبا‌تر و پیشرفته‌تر است.

کلام آخر!

ما در این مطلب سعی کردیم به تمامی سوالات شما در رابطه با پوشش‌ ضد حریق پاسخ دهیم.  اینکه انواع پوشش‌های ضد حریق شامل چه مواردی می‌شوند. مزایا و معایب هر کدام چیست و چند نوع هستند. در صورتی که پس از مطالعه این مطلب، نیاز به اطلاعات بیشتری در خصوص انواع پوشش‌های ضد حریق داشتید، می‌توانید با کارشناسان ما تماس بگیرید. فراموش نکنید که قبل خرید این پوشش‌ها حتماً با کارشناسان مربوطه مشورت نمایید.

دفتر فنی و مهندسی باروچین، گلچینی از مهندسان حاذق و برجسته در صنعت عمرانی است. این مجموعه با داشتن پروژه‌های موفق بسیاری در استان تهران و استان البرز، از سرشناس ترین دفترهای فنی و مهندسی به شمار می آید.

مشاهده تجربیات ما و برخی از پروژه های بزرگ صورت گرفته در استان تهران و البرز به پروژه ها رجوع نمایید.

آشنایی بیشتر با دفتر فنی و مهندسی باروچین به درباره ما مراجعه نمایید.

ارتباط با مشاورین برتر ما نیز به بخش تماس با ما رجوع کنید.

دفتر فنی و مهندسی باروچین به ساختن فردای بهتر می اندیشد!

منابع:

https://www.teknos.com/industrial-coatings/showroom/fire-safety-thanks-to-state-of-the-art-coating-technology/

https://www.intechopen.com/books/new-technologies-in-protective-coatings/fire-retardant-coatings

https://www.thebalancesmb.com/fireproofing-method-structural-members-845033

https://en.wikipedia.org/wiki/Fireproofing

https://whatispiping.com/fireproofing-reason-materials-methods

https://www.materialsperformance.com/articles/coating-linings/2017/12/fire-resistant-coating-forms-heat-barrier-for-reinforced-concrete

https://www.diydoctor.org.uk/projects/fire-retardant-paint.htm